news

In de crisis van de democratie kan Europa nog steeds besluitvaardig zijn

15 Oktober 2018

Een optimitische toon bij de uitwisseling tussen Romano Prodi, kardinaal Kasper, Adam Michnick en de franse predikant Clavairoly tijdens de ontmoeting van Sant’Egidio in Bologna. Het politieke initiatief hernemen om de spanningen tussen China en de VS weg te nemen

Europa heeft altijd critici gehad, maar ook vandaag zijn de redenen voor optimisme groter dan voor pessimisme: dat is wat naar voren kwam in het panel dat gewijd is aan de crisis in Europa in het kader van de Internationale Ontmoeting 'Bruggen van vrede. Religies en culturen in dialoog', georganiseerd door de Gemeenschap van Sant'Egidio en het Aartsbisdom van Bologna, waar kardinaal Kasper in herinnering riep dat voor de christenen, in het bijbelverhaal, de schepping van de mens «onverenigbaar is met elke vorm van racisme en xenofoob nationalisme».
«Het antwoord van fundamentalisten op de desoriëntatie van Europeanen tegenover de globalisering is vreemdelingenhaat en nationalisme; een risicovolle afsluiting, die de liberale democratie ter discussie stelt», zei Mario Giro, voormalig vice-minister van Buitenlandse zaken in de italiaanse regering, bij zijn reconstructie van de redenen van de europese crisis aan het begin van het panel.
Romano Prodi, ex voorzitter van de Europese Commissie in Brussel, onderstreepte dat de crisis van de liberale democratie niet alleen het probleem van Europa is, maar een globale dimensie heeft, van de Filippijnen tot Hongarije, van de VS tot andere gebieden. Hij benadrukte de kans voor Europa om opnieuw politiek te bedrijven, omdat haar rol fundamenteel kan zijn bij de uitbreiding van de spanningen tussen China en de Verenigde Staten. «Europa kan beslissend zijn – bevestigde Prodi - als ze het intiatief in de strijd om de handelsverdragen terugneemt en haar eigen activiteiten geleidelijk vergroot. Maar dit kan alleen bereikt worden als Europa opnieuw politiek gaat bedrijven».
De voorzitter van de Protestantse Federatie van Frankrijk, Francois Clavairoly stelde de minachting aan de kaak voor de gemeenschappelijke Europese waarden van nationalisme, populisme en extremisme, die hun religieuze kant hebben in het fundamentalisme en extremisme. Volgens Clavairoly zijn christenen geroepen om uitkijkposten en schildwachten te zijn, om «zonder ophouden de waarden aan te kondigen, af te kondigen en te verkondigen» waarvan wij de dragers zijn, en elke afwijking daarvan. In zijn voorstel verwees hij naar het voorbeeld van de ontvangst van vluchtelingen, de humanitaire corridors, die ook in Frankrijk actief zijn dankzij de samenwerking van de Gemeenschap van Sant'Egidio met de protestanten en de katholieken in Frankrijk. Een symbolische manier om deze profetische functie te vervullen.
Kardinaal Kasper herinnerde eraan dat hij geboren is in de tijd van het nazisme en dat hij het continent gezien heeft dat was neergeslagen door de door het nazisme veroorzaakte oorlog. Hij onderstreepte daarom dat tegenover de Europese crisis en de terugkeer van de vreemdelingenhaat «in het christendom een universele gedachte besloten ligt» die gevonden kan worden in het boek Genesis, dat zegt dat God de mens heeft geschapen naar zijn gelijkenis. «Elke mens, zonder aanzien van zijn nationaliteit, cultuur, religie of sekse, heeft een onschendbare waardigheid. Dit fundamentele principe van het christendom is onverenigbaar met elke vorm van racisme en xenofoob nationalisme».
Adam Michnik, Pools intellectueel en publicist, hoofdrolspeler in de tijd van de bevrijding van zijn land van het communisme, herinnerde eraan hoe de nationale bezieling van de Polen in de jaren 1980 het communisme verslagen heeft en rebelleerde tegen de logica van de koude oorlog. «Maar vandaag - voegde hij toe - zijn er leiders in Oost-Europa die tegen de Roma spreken. In Hongarije spreekt Orbán over herinvoering van de grenzen met Roemenië. En het Polen van Kaczynski wordt "gepoetiniseerd"». Bovendien verzekerde hij dat «de crisis van de globalisering niet op te lossen is door de liberale democratie af te schaffen»; en hij sprak zijn optimisme uit, omdat «de Polen van de vrijheid houden».